Cliënt en wilsbekwaamheid

• Handelingsbekwaamheid of wilsbekwaamheid in juridische zaken
• Beoordeling wilsbekwaamheid
• Een op een gesprek met cliënt
• Dementie en wilsbekwaamheid
• Notariële volmacht en wilsbekwaamheid
• Levenstestament en wilsbekwaamheid
• Wat gebeurt er als ik geen volmacht heb afgegeven en ik wordt wilsonbekwaam?

Handelingsbekwaamheid of wilsbekwaamheid in juridische zaken

speelt een rol wanneer iemand bv.:

• een testament wil maken of wijzigen,
• een notariële volmacht wil geven
• een huis wil kopen of verkopen etc.

De notaris die daar bij betrokken is, moet beoordelen of iemand daarvoor handelingsbekwaam is. In de praktijk wordt dit wilsbekwaam genoemd. Notarissen hebben daarvoor, via hun beroepsgroep, een eigen protocol beschikbaar om hierover te oordelen.
Wanneer een notaris twijfelt aan de wilsbekwaamheid van zijn cliënt, kan hij een onafhankelijke arts inschakelen om dat te laten beoordelen.

Beoordeling wilsbekwaamheid 

Iemand wordt als wilsbekwaam beschouwd, als hij er blijk van geeft de op zijn bevattingsvermogen afgestemde informatie te begrijpen in de mate die voor de aard en de reikwijdte van de te nemen beslissing noodzakelijk is.

Bij de beoordeling van de wilsbekwaamheid of wilsonbekwaamheid wordt o.a. rekening gehouden met:

• hoe ingrijpend is de beslissing waar het om gaat
• begrijpt de cliënt de op zijn bevattingsvermogen afgestemde informatie
• begrijpt hij het belang van deze informatie voor zijn eigen situatie
• kan hij een afgewogen keuze maken en begrijpt hij de consequenties daarvan
• is er ziekte-inzicht en in hoeverre speelt dit mee in de beslissing

Voor het onderzoek is het nodig dat ik de cliënt alléén spreek, want

• dat levert de meest betrouwbare informatie op over het geestelijk functioneren
• het voorkomt pijnlijke momenten wanneer hij/zij het antwoord niet weet en vragend naar de begeleider kijkt
• het onderwerp mogelijk vertrouwelijke informatie bevat
• iedere mogelijke vorm van beïnvloeding voorkomen moet worden

Dementie en wilsbekwaamheid    

Wat moet je tijdig regelen bij dementie?

Notariële volmacht en wilsbekwaamheid  

In een notariële volmacht regelt u wie voor u documenten mag ondertekenen, wanneer u dat zelf niet meer kunt. U kunt laten vastleggen:

• wie u als gevolmachtigde(n) aanwijst
• wanneer een volmacht ingaat: bv. meteen of bij wilsonbekwaamheid, vastgesteld door een onafhankelijke arts
• wat de gevolmachtigde wel en niet namens u mag doen
• mag de gevolmachtigde zelfstandig of alleen met andere gevolmachtigde(n) beslissen?
• moet de gevolmachtigde verantwoording aan derden afleggen?

De notaris moet zich, wanneer u een notariële volmacht wilt geven, een oordeel vormen over uw wilsbekwaamheid, want voor het ondertekenen van een notariële akte moet de ondertekenaar in staat zijn tot ‘een goede waardering terzake’.

Levenstestament en wilsbekwaamheid

In een levenstestament kunt u zaken laten vastleggen voor het geval dat er tijdens uw leven iets gebeurt waardoor u zelf niet meer in staat bent uw belangen goed te behartigen.

Met een levenstestament kunt het volgende regelen:

• één of meer volmachten
• wensen t.a.v. medische  zaken, bv. een behandelverbod, euthanasieverklaring, donorcodicil.
• wensen t.a.v. uw financiën, onderneming, huis, inboedel, huisdieren ed.
• het al of niet mogelijk maken van schenkingen
• praktische zaken voor na uw overlijden, bv. begrafenis of crematie

Een levenstestament werkt al gedurende uw leven. Het treedt in werking wanneer u dat wilt,
óf meteen bij het ondertekenen óf bij wilsonbekwaamheid, vastgesteld door een arts.

De notaris moet zich, ook wanneer u een levenstestament wilt maken, een oordeel vormen over uw wilsbekwaamheid, want voor het ondertekenen van een notariële akte moet de ondertekenaar in staat zijn tot ‘een goede waardering terzake’.

Wat gebeurt er als ik geen volmacht heb afgegeven en ik word wilsonbekwaam?

Hebt u geen volmacht afgegeven en bent u daar ook niet meer toe in staat, dan zal de kantonrechter een mentor, bewindvoerder of curator aanstellen die uw zaken gaat behartigen. U hebt op deze benoeming geen invloed meer. Daarnaast is zo’n procedure op het persoonlijke vlak vaak erg ingrijpend. Bovendien mogen de bewindvoerder en een curator niet alles voor u doen. Wilt u bv. in het kader van belastingbesparing schenkingen doen, dan mag een bewindvoerder of curator dat niet zomaar doen.